12+ Mẫu phân tích bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương

Trong bài viết này, chúng tôi xin gửi đến bạn đọc những bài phân tích đặc sắc về tác phẩm Viếng lăng Bác của Viễn Phương. Bài thơ xúc động này thể hiện lòng kính yêu, biết ơn vô hạn của nhân dân với Hồ Chí Minh. Hy vọng các bài viết sẽ mang lại nguồn cảm hứng, giúp bạn hiểu sâu hơn về tác phẩm.

Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác - mẫu số 1

Thời gian có thể phủ bụi lên mọi điều, nhưng những giá trị chân chính và những con người vĩ đại càng lùi xa khỏi hiện tại, lại càng rực sáng trong ký ức của bao thế hệ. Gần nửa thế kỷ trôi qua, hình ảnh Hồ Chí Minh – vị lãnh tụ vĩ đại đã dành trọn cuộc đời mình cho quốc gia, dân tộc – vẫn sống mãi trong lòng người Việt Nam với niềm kính yêu vô hạn.

“Bác Hồ đó, chiếc áo nâu giản dị
Màu quê hương bền bỉ đậm đà
Ta bên Người, Người tỏa sáng trong ta…”
(Tố Hữu)

Những câu thơ ấy của Tố Hữu như một lời dẫn vào những cảm xúc dạt dào mà Viễn Phương gửi gắm trong bài thơ Viếng lăng Bác. Tác phẩm là lời tri ân sâu sắc, là niềm kính yêu thiết tha của tác giả cùng đồng bào cả nước dành cho Người.

Sinh ra và lớn lên trong khói lửa chiến tranh, Viễn Phương không chỉ là một nhà thơ mà còn là một chiến sĩ cách mạng. Thơ ông thường giản dị, chân chất mà sâu lắng, chan chứa cảm xúc. Mai Văn Tạo từng nhận xét:

“Thơ Viễn Phương nền nã, thì thầm, man mác, bâng khuâng, day dứt… Một mái lá khô hanh trong rừng vắng anh cũng đưa vào đấy cái thực, cái hư, rất thơ mà thực, rất thực mà thơ.”

Những phẩm chất ấy thể hiện rõ nét trong Viếng lăng Bác, bài thơ tiêu biểu được in trong tập Như mây mùa xuân (1978). Với giọng thơ mộc mạc, bài thơ như một nén tâm hương dâng lên Bác Hồ kính yêu.

Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.

Mở đầu bài thơ, câu “Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác” vang lên như một lời giới thiệu giản dị mà chân thành. Cách xưng hô “con – Bác” gợi mối quan hệ thân thương, gần gũi tựa tình cha con ruột thịt. Từ “thăm” là cách nói giảm, thể hiện sự cố gắng che giấu nỗi đau mất mát và nhấn mạnh niềm tin rằng Bác vẫn sống mãi trong lòng dân tộc.

Hình ảnh “hàng tre bát ngát” hiện lên trong làn sương sớm không chỉ là hình ảnh thực mà còn là biểu tượng cho con người Việt Nam kiên cường, bất khuất. “Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng” – thành ngữ được vận dụng để nhấn mạnh sức mạnh bền bỉ, không khuất phục của dân tộc dù trải qua muôn vàn gian khổ.

Tiếp nối cảm xúc, nhà thơ chậm rãi bước vào lăng, nơi Bác đang yên nghỉ:

Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân.

Hình ảnh “mặt trời đi qua trên lăng” là mặt trời của thiên nhiên, soi sáng và sưởi ấm muôn loài. Nhưng trong lòng tác giả, có một “mặt trời rất đỏ” khác chính là Bác Hồ. Ẩn dụ này thể hiện công lao to lớn của Người, ánh sáng dẫn đường, sưởi ấm và thức tỉnh dân tộc từ bóng tối nô lệ.

Cụm từ “ngày ngày” nhấn mạnh sự trường tồn, bất biến. Dòng người vào lăng viếng Bác như một “tràng hoa” dâng lên Người – kết tinh từ tình yêu, lòng biết ơn của nhân dân khắp mọi miền đất nước. Hình ảnh “bảy mươi chín mùa xuân” gợi lên cuộc đời đẹp như hoa của Bác, một cuộc đời trọn vẹn ý nghĩa, mang đến mùa xuân độc lập, tự do cho dân tộc.

Trước không gian trang nghiêm, lòng tác giả trào dâng niềm tiếc thương vô hạn:

Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim.

Phép nói giảm “giấc ngủ bình yên” không chỉ xoa dịu nỗi đau mất mát mà còn nhấn mạnh sự bất tử của Bác trong lòng dân tộc. Hình ảnh “vầng trăng sáng dịu hiền” tượng trưng cho vẻ đẹp thanh cao, sáng trong của Bác.

Dẫu biết “trời xanh là mãi mãi,” nỗi đau mất mát vẫn “nhói ở trong tim.” Từ “nghe nhói” sử dụng biện pháp chuyển đổi cảm giác, thể hiện nỗi đau khôn nguôi khi nhận ra sự thật rằng Bác đã mãi mãi ra đi.

Và khi nghĩ đến ngày mai phải rời xa nơi thiêng liêng, tác giả bày tỏ ước nguyện giản dị mà chân thành:

Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.

Điệp từ “muốn làm” cùng hình ảnh ẩn dụ tượng trưng cho vẻ đẹp thiên nhiên giản dị, chân thành, thể hiện khát vọng được hóa thân để mãi mãi bên Người. Đặc biệt, hình ảnh “cây tre trung hiếu” vừa gợi kết cấu đầu cuối tương ứng, vừa khẳng định lòng trung thành, tận tụy của nhân dân miền Nam đối với Bác.

Viếng lăng Bác là một bài thơ giàu giá trị nghệ thuật, với ngôn ngữ mộc mạc, hình ảnh gần gũi mà sâu sắc. Các biện pháp ẩn dụ, hoán dụ, nói giảm, nói tránh được tác giả vận dụng linh hoạt, khéo léo. Giọng thơ trầm lắng, tha thiết đã chạm đến trái tim người đọc, khơi gợi niềm kính yêu, biết ơn đối với Bác Hồ.

Bài thơ không chỉ là lời tri ân riêng của Viễn Phương mà còn là tiếng lòng của cả dân tộc. Qua đó, tác giả đã góp phần khắc sâu hình tượng vị lãnh tụ vĩ đại – Hồ Chí Minh – vào trong tâm hồn mỗi người Việt Nam.

Viếng lăng Bác là một trong những bài thơ xuất sắc nhất viết về Hồ Chí Minh, thể hiện niềm thành kính, biết ơn vô hạn đối với Người. Với bài thơ này, Viễn Phương không chỉ dựng nên tượng đài cảm xúc về Bác mà còn khẳng định rằng, hình ảnh và tư tưởng của Người sẽ mãi là ánh sáng soi đường cho dân tộc Việt Nam.

Cùng với các tác phẩm ca ngợi lãnh tụ, Viếng lăng Bác đã trở thành bài ca bất hủ, một nén tâm hương thành kính dâng lên vị cha già của dân tộc.

Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác - mẫu số 2

Trong nền văn học Việt Nam, mỗi nhà thơ, nhà văn đều gửi gắm vào trang viết những cảm xúc thiêng liêng, chân thành về Hồ Chí Minh vị cha già của dân tộc. Với Viễn Phương, lần đầu tiên từ miền Nam ra thăm lăng Bác, ông đã trải qua những rung động sâu sắc khi đối diện với hình ảnh Bác đang yên giấc ngàn thu. Bài thơ Viếng lăng Bác chính là lời tri ân, lòng thành kính và niềm ngưỡng mộ sâu sắc mà tác giả dành tặng cho người lãnh tụ vĩ đại của đất nước.

Năm 1976, khi đất nước vừa thống nhất, lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh khánh thành, Viễn Phương đã theo đoàn ra Bắc để viếng thăm Bác. Cảm xúc của một người con từ phương Nam lần đầu được đặt chân đến nơi Người an nghỉ đã lắng đọng trong từng câu thơ. Tác phẩm không chỉ là tiếng lòng của riêng nhà thơ mà còn thay lời biết bao người dân Việt Nam khi hướng về Bác với tất cả sự kính yêu và biết ơn sâu nặng.

Xuyên suốt bài thơ là mạch cảm xúc dạt dào, rưng rưng xúc động. Mở đầu, tác giả đã cất lên tiếng gọi thân thương, trìu mến:

"Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng."

Từ "con" được dùng đầy mộc mạc nhưng chứa chan tình cảm của một người con phương xa trở về với Bác. Dù Bác đã ra đi, nhà thơ không nói "viếng" mà nhẹ nhàng chọn từ "thăm," như thể Người vẫn đang hiện hữu trong lòng dân tộc. Hình ảnh hàng tre "bát ngát" trở thành biểu tượng đẹp đẽ về sức sống dẻo dai, kiên cường của dân tộc Việt Nam, như chính tinh thần bất khuất mà Bác Hồ suốt đời gìn giữ và truyền lại.

Viễn Phương mượn hình ảnh "mặt trời" để khắc họa sự vĩ đại của Bác:

"Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ."

"Mặt trời" thứ nhất là thiên nhiên soi sáng nhân gian, còn "mặt trời" thứ hai là Bác Hồ người mang lại ánh sáng tự do cho dân tộc. Hình ảnh ẩn dụ này khẳng định vai trò to lớn và tấm lòng ngời sáng của Bác. Dòng người ngày ngày đến viếng Người cũng như một tràng hoa bất tận, kết dệt từ lòng thành kính và thương nhớ:

"Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân."

"Bảy mươi chín mùa xuân" không chỉ là con số đời người mà còn tượng trưng cho những năm tháng Bác đã sống, cống hiến hết mình cho đất nước. Người như mùa xuân lớn, gieo mầm cho những mùa xuân độc lập và hạnh phúc của dân tộc.

Đứng trước Bác, nhà thơ nghẹn ngào xúc động:

"Bác nằm trong lăng giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng trong dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim."

Hình ảnh "vầng trăng sáng trong" gợi sự thanh thản, hiền hòa của Bác. Nhưng nỗi đau mất mát thì vẫn âm ỉ trong lòng người, bởi dù biết Bác còn mãi trong trái tim dân tộc, sự vắng bóng Người vẫn là nỗi trống vắng không gì bù đắp được.

Khép lại bài thơ là lời nguyện ước chân thành của tác giả:

"Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này."

Điệp từ "muốn" vang lên đầy tha thiết, nhấn mạnh khát vọng được ở lại bên Bác mãi mãi. Ước nguyện được làm "chim," "hoa," "tre" những hình ảnh dung dị nhưng đầy ý nghĩa đã nói lên tình cảm chân thành và lòng trung hiếu của tác giả.

Bài thơ Viếng lăng Bác là khúc ca chan chứa niềm yêu kính, biết ơn sâu sắc đối với Hồ Chí Minh. Qua tác phẩm, ta không chỉ cảm nhận được tình cảm thiết tha của Viễn Phương mà còn thấy rõ hình ảnh Bác Hồ một vĩ nhân gần gũi mà vĩ đại, sống mãi trong trái tim hàng triệu người dân Việt Nam.

Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác - mẫu số 3

Chủ tịch Hồ Chí Minh vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc Việt Nam không chỉ là người có tầm ảnh hưởng lớn lao trong thế kỷ XX mà còn là biểu tượng trường tồn của lòng yêu nước, tinh thần cống hiến và hy sinh. Dẫu thời gian có trôi qua, hình bóng của Người vẫn sống mãi trong trái tim nhân dân, là nguồn cảm hứng bất tận cho biết bao sáng tác văn chương. Trong đó, Viếng lăng Bác của Viễn Phương là một bài thơ đặc biệt, gói trọn tình cảm sâu sắc của đồng bào miền Nam với vị cha già dân tộc.

Mở đầu bài thơ, tác giả tự giới thiệu đầy xúc động:
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác.

Lời thơ giản dị mà chứa chan tình cảm. “Con” – cách xưng hô thân thương, gần gũi – thể hiện tình cảm sâu đậm giữa Người và đồng bào miền Nam, tựa như mối quan hệ cha con ruột thịt. Với từ “thăm,” nhà thơ đã khéo léo giấu đi nỗi đau thương, mất mát, như để nhắn nhủ rằng Bác vẫn sống mãi trong lòng dân tộc, là hình tượng bất tử của tự do và hòa bình.

Tiến gần hơn tới lăng Bác, Viễn Phương bắt gặp hình ảnh hàng tre trong sương sớm, gợi lên một biểu tượng quen thuộc của dân tộc Việt Nam:
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.

Hàng tre xanh mướt, bát ngát trong làn sương gợi lên sự bình dị, thân thuộc của quê hương Việt Nam. Nhưng hàng tre không chỉ là một hình ảnh tả thực; nó còn là biểu tượng của sức sống bền bỉ, ý chí kiên cường của dân tộc qua muôn vàn gian khó. Dù trải qua “bão táp mưa sa,” tre vẫn hiên ngang thẳng hàng, như một lời khẳng định sức mạnh và tinh thần bất khuất của đất nước. Hình ảnh hàng tre bát ngát quanh lăng khiến lòng nhà thơ thêm xúc động, tự hào và biết ơn Bác người đã cùng dân tộc vượt qua biết bao thử thách, đau thương.

Bước vào dòng người lặng lẽ tiến vào lăng, nhà thơ cảm nhận sự trang nghiêm và tôn kính dâng trào:
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.

Mặt trời của tự nhiên mang ánh sáng và sự sống cho muôn loài, còn “mặt trời trong lăng” là hình ảnh ẩn dụ đầy sáng tạo, chỉ Bác Hồ – vị lãnh tụ đã mang ánh sáng của độc lập, tự do đến cho dân tộc. Mặt trời “rất đỏ” không chỉ là biểu tượng của nhiệt huyết và lòng yêu nước mà còn là niềm tin vào sự trường tồn của tư tưởng và lý tưởng Hồ Chí Minh. Cụm từ “ngày ngày” nhấn mạnh dòng người đến viếng Bác như một quy luật bất biến, thể hiện lòng tôn kính của nhân dân Việt Nam từ khắp mọi miền tổ quốc.

Dòng người ấy được nhà thơ ví như một “tràng hoa” dâng lên Bác:
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân.

“Tràng hoa” không chỉ là hình ảnh tượng trưng cho sự ngưỡng mộ, kính yêu mà còn đại diện cho những điều tốt đẹp nhất, những tinh hoa của đất nước dâng lên Người. “Bảy mươi chín mùa xuân” gợi nhắc về cuộc đời cao đẹp, ý nghĩa của Bác – một cuộc đời hy sinh tất cả cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, đem lại mùa xuân vĩnh hằng cho đất nước.

Khi bước vào lăng, cảm xúc của nhà thơ dâng trào trước giấc ngủ bình yên của Bác:
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền.

Bác như đang chìm vào một giấc ngủ êm đềm, thanh thản, bên ánh trăng dịu nhẹ soi rọi. “Vầng trăng” không chỉ là hình ảnh tả thực mà còn là biểu tượng cho sự vĩnh cửu, bất tử, nhấn mạnh rằng dù Bác đã đi xa nhưng hình bóng Người vẫn sống mãi trong lòng dân tộc. Thế nhưng, sự thật phũ phàng về mất mát ấy khiến lòng nhà thơ không khỏi đau đớn:
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim.

Dẫu hiểu rằng Bác sống mãi với non sông, đất nước như “trời xanh” vĩnh cửu, nhưng nỗi đau mất mát vẫn khiến trái tim tác giả quặn thắt. Hai câu thơ như một tiếng nấc nghẹn ngào, bộc lộ nỗi đau sâu sắc của cả dân tộc trước sự ra đi của Bác.

Đứng trước lăng Bác, nhà thơ không muốn rời xa và bày tỏ những ước nguyện chân thành:
Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.

Những ước nguyện nhỏ bé nhưng chân thành của tác giả thể hiện mong muốn được ở bên Bác mãi mãi, dâng lên Người những điều giản dị mà đẹp đẽ nhất. Hình ảnh “cây tre trung hiếu” xuất hiện lần nữa, khép lại bài thơ trong một kết cấu trọn vẹn. Cây tre không chỉ là biểu tượng của dân tộc mà còn đại diện cho lòng trung thành, tận tụy của nhân dân Việt Nam với Bác – vị cha già kính yêu.

Viếng lăng Bác không chỉ là bài thơ ca ngợi Hồ Chí Minh mà còn là tấm lòng thành kính, biết ơn sâu sắc của Viễn Phương và đồng bào cả nước. Ngôn ngữ thơ giản dị, hình ảnh giàu sức gợi, kết hợp với các biện pháp tu từ như ẩn dụ, điệp từ, hoán dụ, đã tạo nên một tác phẩm vừa chân thành, vừa sâu sắc.

Bài thơ không chỉ là đóa hoa thơm trong vườn thơ ca ngợi Bác mà còn là lời nhắc nhở thế hệ hôm nay và mai sau về tấm gương sáng ngời của Hồ Chí Minh – người đã dành trọn cuộc đời mình cho đất nước, dân tộc. Viếng lăng Bác mãi mãi là bài ca tri ân, tỏa sáng trong lòng người Việt Nam.

>>> Xem thêm: 25+ Mẫu phân tích tác phẩm Lão Hạc được chọn lọc hay nhất

Như vậy, chúng tôi đã hoàn thành nội dung về các bài phân tích tác phẩm Viếng lăng Bác của nhà thơ Viễn Phương. Với ngôn ngữ giản dị, cảm xúc chân thành, bài thơ không chỉ là nén tâm hương dâng lên Bác mà còn là lời tri ân sâu sắc từ thế hệ hôm nay và mai sau. Hy vọng rằng những chia sẻ này sẽ giúp bạn đọc cảm nhận được vẻ đẹp và giá trị nhân văn sâu sắc của tác phẩm.

Bài viết cùng chủ đề:

20+ Mẫu phân tích người lái đò sông đà hay nhất được chọn lọc

Bài phân tích Đất nước hay nhất được chọn lọc

Tổng hợp các bài phân tích Tây Tiến hay nhất được chọn lọc

10+ Bài phân tích Việt Bắc hay nhất được chọn lọc